mùndhu 1 s.m. mondo. L’universo. Deu ha fattu su mundhu dai su nuddha Dio ha fatto il mondo dal nulla. | Dai candho mundhu es mundhu da che mondo è mondo. Custas cosas esistin dai candho mundhu es mundhu queste cose esistono da che mondo è mondo. | La terra. Sas chimbe partes de su mundhu le cinque parti del mondo. Girare peri su mundhu girare per il mondo. Esser peri su mundhu esser lontano da casa sua. | Gli altri pianeti. Su mundhu de sa luna il mondo della luna. Viver in su mundhu de sa luna vivere nel mondo della luna. Ma tue, caru meu, vives in su mundhu de sa luna si no has intesu custas cosas ma tu, caro mio, vivi nel mondo della luna se non hai udito queste cose. | Peri sos mundhos attraverso gli astri. | Mundhu morale mondo morale. | Su mundhu de sas ideas il mondo delle idee. | Mundhu antigu mondo antico. | Mundhu nou mondo nuovo. Sos duos mundhos i due mondi. S’eroe de sos duos mundhos l’eroe dei due mondi. | Le creature umane che abitano la terra. Mundhu malu, de ingiustissias e de ingannos, de miserias e de affannos mondo perverso, di ingiustizie e di inganni, di miserie e d’affanni. Su mundhu narat male de te, rìedi de su mundhu il mondo sparla di te, ridi del mondo. | Cose mondane e sensuali. Renunziare a su demoniu, a su mundhu e a sa carre rinunziare al demonio, al mondo, alla carne. Su mundhu est unu de sos tres inimigos nostros pius terribbiles il mondo è uno dei nostri tre nemici più terribili. | Torrare a su mundhu sfratarsi, smonacarsi. Pustis de degh’annos de vida in su cumbentu es torrada a su mundhu dopo dieci anni di vita claustrale è tornata al mondo. Anche risorgere, risuscitare. Abbaidadilu, paret Santu Franziscu torradu a su mundhu guardalo, sembra S. Francesco risorto. | Omine de mundhu uomo di mondo, che ha esperienza, dedito alle cose mondane. Crê a mie, chi so omine de mundhu, e hapo isperienzia credi a me che sono uomo di mondo e ho esperienza. | Femina de mundhu donna mondana, perduta. | Vita. Benner a su mundhu, andharesiche, partiresiche dai custu mundhu nascere, morire. | Benner a mundhu sposarsi. Daigandho es vennida a mundhu no ha connotu una die de bonu da quando s’è sposata non ha conosciuto un giorno tranquillo. | S’ateru mundhu l’altro mondo, il mondo di là. Tue ses vennidu dai s’ateru mundhu tu vieni dall’altro mondo. Cosas de s’ateru mundhu cose dell’altro mondo. | Su mundhu paganu, cristianu, de sos poetes, de sos litterados il mondo pagano, cristiano, dei poeti, dei letterati. | Unu mundhu un mondo. Unu mundhu ’e zente, de ciacciaras, de faulas un mondo di gente, di chiacchiere, di bugie. | Mesu mundhu mezzo mondo. Had iscandhalizadu mesu mundhu, hat giradu mesu mundhu ha scandalizzato mezzo mondo, ha attraversato mezzo mondo. | Totu su mundhu tutto il mondo. Custu l’ischit totu su mundhu, sunu cosas chi càpitan in totu su mundhu questo lo sa tutto il mondo, son cose che capitano in tutto il mondo. T’ha bidu totu su mundhu, no si podet pius cuare (iperbol.) t’ha visto tutto il mondo, ormai non si può più nascondere. | Esser su pius tontu, su pius maccu de su mundhu essere il più matto, il più tonto del mondo. | Che tue no che ndh’had, bella chei cussa no ndh’esistit in totu su mundhu come te non c’è altri, bella come quella lì non ce n’è al mondo. | Sa fine de su mundhu la fine del mondo. Pariat chi ’enzerat sa fine de su mundhu pareva dovesse venire il finimondo. Pariat sa fine de su mundhu pareva il finimondo. | Esser mortu pro su mundhu esser morto al mondo. Issa es morta pro su mundhu e no ndhe chered intendher de zertas cosas essa è morta al mondo e non vuol saperne di certe cose. | Ruer su mundhu cader il mondo. In ora bona! non ndhe ruet su mundhu pro cussu! alla bonora! non cade il mondo per questo! | Ruer su mundhu subr’a unu cader il mondo sopra. Pariat chi ndhe l’esserat ruendhe su mundhu subra pareva che gli dovesse cadere il mondo sulla testa. | Inserraresi su mundhu in unu non finire il mondo in uno. Totu su mundhu no s’inserrad in te, a sa fine de sos contos alla fine dei conti il mondo non finisce in te. | Currer mundhu correre il mondo. Si fatto bancarrutta mi ch’andho a currer mundhu se faccio fallimento me ne vado a girare per il mondo. | Paga de mundhu ingratitudine. Mezus paga ’e Deu chi no paga ’e mundhu meglio paga di Dio che paga di mondo. | Cosas de mundhu cose di questo mondo. No ti ndh’ispantes, sun cosas de mundhu non meravigliarti, son cose che capitano in questo mondo. | Riersi, impipparesi de totu su mundhu ridere, infischiarsi di tutto il mondo. | Ue so eo es totu su mundhu dove son io è tutto il mondo. | Totu su mundhu a un’ala ed eo a s’atera da una parte tutto il mondo, dall’altra io solo. | No mi lu faghet crêr totu su mundhu non me lo farebbe credere, non mi persuaderebbe tutto il mondo. | Esser in duos mundhos esser passato a seconde nozze. | Su mundhu es de chie lu cheret, su chelu de chie l’accansat il mondo è di chi lo vuole, il cielo di chi lo conquista. | Su mundhu est un’iscala, chie l’alzat chie la falat il mondo è fatto a scale, chi le scende e chi le sale. | Su mundhu es tundhu e chie no ischit navigare andhad a fundhu il mondo è tondo e chi non sa barcamenarsi va a fondo. | Mundhu, ingannadu m’has male, / terra so e terra fia / e a terra hap’a torrare mondo, mi hai ingannato, ero terra e son terra e tornerò terra. || lat. mundus.