cònca 1 s.f. testa, capo. Conca sabia, macca, nobbile, isfasciada, iscellerada, mala, bona, seria, lebia o lezera, bòida, crua, baddhinosa testa savia, matta, nobile, sfasciata, scellerata, capo scarico, buona testa, seria, leggera, vuota, cruda. Ma... ite naro a una conca crua? ma che devo dire a una testa dura, col baco? (G. A. Cossu). | Conca de raba o nappa, de chibuddha, de zocca o zucca, de caula, de mojolu, de pistone, de ispidale, de sindhigu, de zuighe, de rundhine, de puzone, de merula, de àinu o molente o burriccu, de pedra testa di rapa, di cipolla, di zucca, di cavolo, di tramoggia, da pestello, da ospedale, da sindaco, da giudice, di rondine, d’uccello, di merlo, d’asino, di sasso; tutti per significare una testa balzana, dura. | Conca ’e mortu teschio. Conca ’e seddha arcione. E de latone b’ha concas de seddha (Zicconi). | Conca mandhigada dai sos canes testa mangiata dai cani, senza cervello. | Conca abbada scimunito. | A conca, a testa: nos ha toccadu chentu francos a testa ci son toccate cento lire a testa. Ora è più com. → a tèsta. | A conca sua testereccio. | A conca anzena che si lascia menare dagli altri. Più spesso, per ubbriaco, che non ha la testa a posto a causa del vino. Ite li cherides fagher s’es sempre a conca anzena? che gli volete fare, se è sempre ubbriaco? Anche, in questo senso, a conca de ’inu. | A conca bascia, alta a testa bassa, alta. Anche al fig. Andhare a conca bascia, alta: tue deves andhare a conca bascia, ma eo poto caminare a conc’alta! tu devi abbassare la testa, ma io posso camminare a testa alta! | Alzareche a conca, alzareche sos fumos a conca montare alla testa, montare i fumi al cervello. Mi che sun alzados sos fumos a conca e no hapo ’idu su ch’hapo fattu mi son montati i fumi al cervello e non ho visto quel che ho fatto. Su ’inu mi ch’est alzadu a conca il vino mi è montato alla testa. | Daresi colpos o punzos a conca, pistaresi sa conca darsi dei pugni alla testa, per dolore o per ira. Al fig. pentirsi amaramente. Como s’es dendhe punzos a conca, ma est inutile adesso si dà dei pugni alla testa, ma è inutile. S’andhas a cussa domo t’has a dare punzos a conca se vai a quella casa, ti darai dei pugni al capo. | Benner a conca venir in mente. | Ponner a conca, materialmente, ingrossare, del capo o anche di certi erbaggi che han radice bulbosa. Fizu tou es ponzendhe a conca... Emmo, ma sa raba ’e s’ortu es ponzendhe pius a conca a tuo figlio ingrossa sempre più il capo... Sì, ma le rape dell’orto ingrossano anche di più. | Ponner conca (fig.) rinsavire. Fid una conca iscellerada, ma como ha postu conca era una testa matta, ma adesso è rinsavito. | Ponner in conca mettere in capo, suggerire, consigliare, far credere. L’han postu in conca ch’es poete, e no faghed ateru sinò de cumponner cantones gli han fatto credere che è poeta e non fa altro che comporre versi. Ponnersi in conca mettersi in testa, ficcarsi in capo. Si ch’ha postu in conca de si cojuare e no l’ilvoltat niunu s’è ficcato in testa di accasarsi e non lo smonta nessuno. | Ponner a unu ojos in conca illuminarlo, consigliarlo. | Dare in conca a unu convincerlo, persuaderlo; a una cosa consumarla, spec. di cibi o di danari. | Cun sa conca dada ’olta a testa piegata (Cossu). Cun sa conca dole dole (Cossu). | Colpu a conca, male a conca colpo alla testa, male di testa o alla testa. | Colpu de conca colpo di testa, pazzia. Anche per capata, testata. | Fagher de conca accennare col capo. | Bogare dai conca toglier di capo. | Banzigare, trinnigare, ballaresi sa conca scotere, tentennare la testa. | Perder sa conca perdere la testa. | Pesarendhe conca de una cosa pensarci, curarsene. Si no ndhe pesas conca tue de cust’affare nostru no la finimus pro chent’annos se non te ne occupi tu di questo nostro affare non la finiamo più per cent’anni. | Segaresi sa conca rompersi la testa. Anche al fig. A ite ’alet segaresi sa conca in custos pasticcios? a che vale rompersi il capo in questi pasticci? Segare sa conca a unu rompere il capo, seccare. | Lassare sa conca a unu lasciarlo in pace. Lassami sa conca, chi sun rejones de criatura mucconosa! smettila, lasciami in pace, che son ragioni da bimbo moccicoso! | Haer sa conca in sos astros o in sas nues o in aeras aver la testa per le nuvole. | Ponner a conca appare ammazzare, far strage di più persone. Si bi andho deo los ponzo totu a conca appare se ci vado io, li ammazzo tutti. | Istringhersi sa conca levarsi qualche cosa di testa. Istringhedindhe sa conca, chi eo no ti chelzo male, ma ti faeddho pro su bonu tou levatelo di testa, io non ti voglio male, ma parlo per il tuo bene.