càne s.m. cane. Cane de cazza cane da caccia; ~ de cazza minuda o fine, de cazza russa cane da caccia grossa o da selvaggina; ~ lebreriscu levriere; ~ de tratta segugio; ~ de serra ratto; ~ de loru mastino; ~ de giaga segugio; ~ de cadena da guinzaglio; ~ de mandra da pecorai, da pastori; ~ bamottu che fa la guardia al gregge pascolante (bama branco); ~ de presa da presa; ~ de mossa che addenta; ~ murrunzadore ringhioso; ~ arrajolidu o cun su rajolu idrofobo; ~ pilosu barbone; ~ nanu bassotto; ~ de istelzu, ’oltulapadeddhas cane da casa, mangiatore. Cane chena chisciu cane senza padrone, abbandonato. Al fig. individuo abbandonato a se stesso, senza correzione. Proghi ses unu cane chena chiju (Zozzò). | Bruttu cane brutto cane, per insulto volgare. Razza ’e cane razza di cani. Faccia, cara ’e cane faccia di cane e sim. | Cane traitore, cane rinnegadu, cane de cadena cane traditore, rinnegato, da catena. | Esser unu cane esser un cane, di persona dispotica, crudele. | Azione de canes azione da cani. | Robba ’e canes roba da cani. | Famine, appittitu, sidis, frebba ’e canes fame, appetito, sete, febbre da cani. | Tribagliu ’e canes lavoro da cani. | Vida ’e canes vita da cani. | Solu chei su cane solo come il cane. | Adderettare sas ancas a sos canes addrizzar le gambe ai cani. | Rispettare su cane pro su padronu portar rispetto al cane per il padrone. | Esser assortadu o fortunadu che cane in cheja esser fortunato come i cani in chiesa. | Esser, cherrersi ’ene comente cane e battu stare, volersi bene come cani e gatti. | Esser in manos de canes esser in man dei cani. | No b’haer unu cane chi t’aggiuet non esserci un cane che ti aiuti. | Non ndhe mandhigan mancu sos canes non ne mangerebbero neanche i cani. Al fig. di ragazza bruttissima e cattiva. | Ischidare su cane drommidu stuzzicare il can che dorme. Anche al fig. No ischides su cane drommidu, chi si no ti ndhe penettis non destare il can che dorme, diversamente potrai pentirtene. | Trattare a unu chei su cane o peus de su cane trattar uno come un cane o peggio che un cane. | Est a ndhe tirare s’ossu dai ’ucca de su cane, di riscossione difficilissima. Learendhe su ’e fora, su ’e intro a sos canes giudicare quel che si vede e non l’interno. | (prov.) A cane ’onu, no faltat padronu, e a chie ha pane no li faltat cane a buon cane non manca padrone, e a chi ha pane non manca cane. | A can’’ezzu no li nerzasciù!” a vecchio cane non occorre dir “vien qua!”. I vecchi esperti non han bisogno di incitamenti o suggerimenti. | Deus ti libberet de cane incadenadu e de omine infuriadu Dio ti scampi da cane in catena e da uomo in furore. | Esser comente cane e porcu esser come cane e porco, agli antipodi. | Cane mudu, traitore cane muto, traditore. | Biadu a chie had unu cane mortu in perra ’e janna (iron.) felice chi ha un cane morto in casa. Povera quella casa che ha un amministratore negligente o anche un rincalzo, un difensore che non vale nulla. | Cane iscaddhadu dai s’abba calda, timet fina sa fritta il cane scottato dall’acqua calda teme anche la fredda. | Cane e mazzone mandhigan a cumone il cane e la volpe mangiano insieme. | Cane imbizzadu a craba, fin’a sa morte ndh’hada cane abituato a mordere le capre, morderà fino alla morte. Il vizio ci accompagna fino alla morte. | Cane pressosu, catteddhu chen’ojos, o canes pressados catteddhos aurtidos (lat. canis festinans catulos facit caecos) cani frettolosi cagnolini abortiti. | Cane ch’appeddhat no pigat (o no mordet) cane che abbaia non morde. | Chie colcat cun cane cun pulighe si ndhe pesat; chie drommit cun cane runzosu si ndhe pesat runzosu e mesu chi dorme con un cane, si leva pulcioso; chi dorme con un cane rognoso si leva egli stesso più che rognoso. | Su cane de s’ortulanu nè mandhigat nè lassat mandhigare il cane dell’ortolano non mangia né lascia mangiare. | Su cane appeddhad in domo de su padronu ogni cane abbaja al suo pagliaio (sp. cada gallo canta en su mulada ogni gallo canta nel proprio letamaio). | Al fig. Cane pirastraiu uomo vagabondo. | Cane marinu o pische-cane pescecane. | Cane de fusile cane da fucile. | Cane chi impittan sos chi faghen sos carradellos cane da bottai, morsa. | Anche per fogna.